حسابرسی داخلی

هدف از حسابداری داخلی

هدف از حسابداری داخلی این است که تمامی کارها بر روی روال صحیح و به گونه ای که اثر بخش باشد، انجام شود. در واقع این پروسه بر روی فعالیت های داخلی یک کسب و کار و چگونگی عملکرد آن متمرکز می شود. شخصی که به عنوان حسابرس داخلی مشغول به کار می باشد، دارای ارتباط نزدیکی با مدیریت خواهد بود زیرا مهم ترین اطلاعات و تغییرات را به موقع و به طور کامل و جامع به اطلاع وی خواهد رساند. فردی که با این سمت کاری در کنار شخص مدیریت می باشد، همواره می تواند اطلاعات مهمی را در اختیار مدیر کسب و کار قرار دهد.

وی از طریق بررسی های مداوم نیازمندی ها، نقاط قوت و ضعف آن کسب و کار را شناسایی می نماید و تمامی موارد لازم در خصوص نوع بیزینس، تجهیزات و نیروهای انسانی به کار گرفته شده در آن، هماهنگی وضعیت فعلی با هدف کلی کسب و کار و … را بررسی می نماید. حسابرسی داخلی نظارت دقیقی بر نحوه ی عملکرد سیستم اقتصادی یک کسب و کار دارد و می توان با تکیه بر این نظارت این موضوع را مورد ارزیابی قرار داد که آن بیزینس به لحاظ اقتصادی تاکنون درست عمل کرده یا نتوانسته است از امکانات و منابعی که در دست داشته است به خوبی استفاده نماید؟

شما در هر کسب و کار دولتی، خصوصی، سازمانی و … که باشید و در هر زمانی که بخواهید می توانید از خدمات مشاوره ای ما به منظور کسب اطلاعات بیشتر در خصوص ضرورت استفاده از حسابرسی داخلی برای کسب و کارتان استفاده نمایید. قطعا شما جهت راه اندازی کسب و کارتان هزینه و وقت زیادی صرف کرده اید و مهم ترین مسئله برای هر مدیری این است که بتواند ضمن حفظ محبوبیت، شرایط اقتصادی مطلوبی را برای پیشرفت دادن کسب و کار خود ایجاد نماید.

حسابداری داخلی به عنوان یک ابزار مطمئن و سودمند برای افزایش کارایی می تواند مورد توجه مدیران آگاه قرار گیرد و در راستای رسیدن به اهداف اولیه ای که ایده ی اصلی راه اندازی آن کسب و کار بوده است، گام بر دارد. در حسابداری داخلی از روش ها و برنامه ریزی های منظمی برای ارزیابی وضعیت فعلی کسب و کار استفاده می شود و مدت زمان لازم برای اثر بخشی آن بستگی زیادی به نوع کسب و کار و میزان نیازمندی آن به اعمال این روش ها دارد.

مهم ترین اعمالی که در حسابرسی داخلی صورت می پذیرد:

•  کسب اطلاعات لازم در خصوص سیاست ها، خط مشی و هدف های اقتصادی آن کسب و کار
• بررسی میزان تطابق شرایط موجود با هدف های از پیش تعیین شده و میزان به کار گیری الزامات قانونی و مقررات در بخش های مختلف یک کسب و کار
• شناسایی نقاط ضعف و پیدا کردن راه حل برای بر طرف سازی آن ها نیز یکی از اقدامات اصلی در حسابرسی داخلی است.
• بررسی اختصاصی واحد اقتصادی و سنجش میزان عملکرد مظلوب آن در جهت حفظ منابع و سود آوری
• مدیریت نیروی کار انسانی و منابع موجود در آن کسب و کار

حسابرسی داخلی یک فرآیند مستقل، بی‌طرف و اطمینان‌بخش است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا عملیات خود را بهبود دهند و به اهداف خود دست یابند. این نوع حسابرسی با ارزیابی اثربخشی فرآیندهای مدیریتی، کنترل‌های داخلی و مدیریت ریسک‌ها، به مدیران و هیئت‌مدیره اطمینان می‌دهد که فرآیندهای سازمان به درستی انجام می‌شوند. هدف اصلی حسابرسی داخلی بهبود کارایی و اثرگذاری فرآیندهای سازمانی و شناسایی نقاط ضعف یا کاستی‌هایی است که ممکن است به عملکرد یا انطباق سازمان با قوانین و مقررات آسیب برسانند. در این مقاله، به تفصیل به بررسی حسابرسی داخلی، اهداف آن، مزایا، نقش‌ها و چالش‌های موجود در این حوزه پرداخته می‌شود.

تاریخچه حسابرسی داخلی

حسابرسی داخلی به عنوان یکی از زیرشاخه‌های حسابداری در اوایل قرن بیستم و به‌ویژه پس از رکود بزرگ اقتصادی در دهه ۱۹۳۰ به وجود آمد. با افزایش حجم سازمان‌ها و پیچیدگی عملیات آن‌ها، نیاز به یک سیستم نظارتی داخلی که بتواند عملکرد سازمان را به صورت مداوم بررسی کند، به شدت احساس شد. این موضوع به‌ویژه در شرکت‌های بزرگ و مؤسسات مالی که در آن‌ها کنترل بر روی دارایی‌ها و جلوگیری از تقلب اهمیت زیادی داشت، بیشتر مطرح شد. با گذر زمان، حسابرسی داخلی از یک فعالیت صرفاً مالی به یک ابزار مدیریتی جامع‌تر تبدیل شد که شامل ارزیابی کارایی و اثربخشی فرآیندهای سازمانی نیز می‌شود.

اهداف حسابرسی داخلی

حسابرسی داخلی چندین هدف اصلی دارد که شامل موارد زیر می‌شود:

ارزیابی سیستم‌های کنترل داخلی: یکی از مهم‌ترین اهداف حسابرسی داخلی، بررسی و ارزیابی اثربخشی سیستم‌های کنترل داخلی است. کنترل‌های داخلی به معنای اقداماتی است که سازمان برای جلوگیری از تقلب، بهبود کارایی و اطمینان از صحت اطلاعات مالی و غیرمالی اتخاذ می‌کند. حسابرسان داخلی این کنترل‌ها را بررسی کرده و نقاط ضعف یا ناکارآمدی‌ها را شناسایی می‌کنند.
شناسایی ریسک‌ها و پیشنهادات برای مدیریت آن‌ها: یکی از وظایف حسابرسی داخلی، شناسایی ریسک‌های مختلفی است که سازمان با آن‌ها مواجه است. این ریسک‌ها می‌توانند مالی، عملیاتی، قانونی یا حتی شهرتی باشند. پس از شناسایی ریسک‌ها، حسابرسان داخلی پیشنهاداتی را برای کاهش یا مدیریت آن‌ها ارائه می‌دهند.
ارزیابی کارایی و اثربخشی عملیات سازمانی: حسابرسی داخلی به ارزیابی فرآیندهای عملیاتی سازمان می‌پردازد و بررسی می‌کند که آیا این فرآیندها به صورت کارا و اثربخش انجام می‌شوند یا خیر. این ارزیابی شامل بررسی منابع مالی، انسانی و فنی سازمان می‌شود.
تضمین انطباق با قوانین و مقررات: سازمان‌ها باید با مجموعه‌ای از قوانین، مقررات و استانداردهای داخلی و خارجی انطباق داشته باشند. حسابرسان داخلی وظیفه دارند بررسی کنند که آیا سازمان در تمامی ابعاد خود با این قوانین و مقررات سازگاری دارد یا خیر.

فرآیند حسابرسی داخلی

فرآیند حسابرسی داخلی به چندین مرحله تقسیم می‌شود که به شرح زیر است:

برنامه‌ریزی حسابرسی: این مرحله شامل شناسایی زمینه‌های پرریسک در سازمان و تعیین اولویت‌ها برای حسابرسی است. حسابرسان در این مرحله به ارزیابی ریسک‌ها و تعیین اهداف حسابرسی می‌پردازند. همچنین برنامه زمانی حسابرسی نیز در این مرحله تنظیم می‌شود.
جمع‌آوری اطلاعات و مستندات: در این مرحله، حسابرسان اطلاعات و مستندات لازم برای حسابرسی را جمع‌آوری می‌کنند. این اطلاعات ممکن است شامل اسناد مالی، قراردادها، گزارش‌های داخلی، و داده‌های مرتبط با عملکرد سازمان باشد.
تحلیل و ارزیابی: پس از جمع‌آوری اطلاعات، حسابرسان به تحلیل داده‌ها و ارزیابی فرآیندهای سازمانی می‌پردازند. آن‌ها کنترل‌های داخلی را بررسی کرده و کارایی و اثربخشی عملیات را ارزیابی می‌کنند.
ارائه گزارش: در پایان فرآیند حسابرسی، حسابرسان گزارشی تهیه می‌کنند که در آن نتایج حسابرسی و پیشنهادات بهبود فرآیندها و کنترل‌ها ذکر شده است. این گزارش معمولاً به مدیریت ارشد و هیئت‌مدیره ارائه می‌شود.
پیگیری: پس از ارائه گزارش، حسابرسان داخلی معمولاً پیگیری می‌کنند که آیا پیشنهادات آن‌ها توسط مدیریت اجرایی شده است یا خیر. این مرحله به منظور اطمینان از اجرای اصلاحات پیشنهادی انجام می‌شود.

نقش حسابرسان داخلی

حسابرسان داخلی نقش حیاتی در تضمین سلامت مالی و عملیاتی سازمان‌ها ایفا می‌کنند. برخی از نقش‌های مهم آن‌ها عبارت‌اند از:

مشاوران مستقل برای مدیریت: حسابرسان داخلی به عنوان مشاورانی مستقل، به مدیریت ارشد و هیئت‌مدیره کمک می‌کنند تا فرآیندهای مدیریتی را بهبود بخشند. آن‌ها با ارائه پیشنهادات سازنده، به مدیران در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک کمک می‌کنند.
نظارت بر کنترل‌های داخلی: یکی از وظایف اصلی حسابرسان داخلی، نظارت بر کنترل‌های داخلی است. آن‌ها به ارزیابی اثربخشی این کنترل‌ها می‌پردازند و در صورت نیاز پیشنهاداتی برای بهبود آن‌ها ارائه می‌کنند.
شناسایی و کاهش ریسک‌ها: حسابرسان داخلی ریسک‌های مختلفی که سازمان با آن‌ها مواجه است را شناسایی کرده و روش‌هایی برای کاهش این ریسک‌ها پیشنهاد می‌کنند.
حمایت از انطباق با مقررات: با توجه به تعداد زیاد قوانین و مقررات که سازمان‌ها باید با آن‌ها انطباق داشته باشند، حسابرسان داخلی نقش کلیدی در تضمین رعایت این مقررات دارند. آن‌ها به بررسی و ارزیابی انطباق فرآیندهای سازمانی با قوانین و مقررات می‌پردازند.

تفاوت حسابرسی داخلی و حسابرسی مستقل

حسابرسی داخلی و حسابرسی مستقل دو نوع حسابرسی متفاوت با اهداف و رویکردهای متفاوت هستند. حسابرسی داخلی به عنوان بخشی از سیستم نظارتی داخلی سازمان عمل می‌کند و به بهبود فرآیندها و کنترل‌ها درون سازمان کمک می‌کند. حسابرسی مستقل، که معمولاً توسط حسابرسان مستقل خارجی انجام می‌شود، به بررسی و تأیید صحت گزارش‌های مالی سازمان پرداخته و به سهامداران و سایر ذی‌نفعان اطمینان می‌دهد که صورت‌های مالی دقیق و منصفانه است.

نقش‌ها و اهداف: حسابرسی داخلی بر بهبود فرآیندهای داخلی، شناسایی ریسک‌ها و افزایش کارایی متمرکز است. در حالی که حسابرسی مستقل بر صحت گزارش‌های مالی تمرکز دارد و به‌عنوان ابزاری برای اعتبارسنجی داده‌های مالی استفاده می‌شود.
استقلال: حسابرسان داخلی به‌طور مستقیم به مدیریت سازمان گزارش می‌دهند، در حالی که حسابرسان مستقل خارجی باید به‌صورت کاملاً مستقل از مدیریت سازمان عمل کنند تا بتوانند بی‌طرفانه صورت‌های مالی را ارزیابی کنند.
دامنه کار: حسابرسی داخلی دامنه گسترده‌تری دارد و شامل ارزیابی فرآیندهای عملیاتی، ریسک‌ها و کنترل‌های داخلی است. حسابرسی مستقل بیشتر بر روی صورت‌های مالی و انطباق آن‌ها با استانداردهای حسابداری تمرکز دارد.

مزایای حسابرسی داخلی

حسابرسی داخلی مزایای متعددی برای سازمان‌ها به همراه دارد که در زیر به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:

بهبود عملکرد سازمان: حسابرسان داخلی با شناسایی نقاط ضعف در فرآیندهای سازمانی و ارائه پیشنهادات بهبود، به ارتقای کارایی و اثربخشی سازمان کمک می‌کنند.
کاهش ریسک‌ها: با شناسایی و ارزیابی ریسک‌های موجود، حسابرسان داخلی به مدیریت در کاهش یا مدیریت این ریسک‌ها کمک می‌کنند.
افزایش انطباق با مقررات: حسابرسی داخلی به سازمان کمک می‌کند تا اطمینان حاصل کند که تمامی فرآیندها و فعالیت‌های خود با قوانین و مقررات موجود انطباق دارند.
افزایش شفافیت و اعتماد: با ارزیابی و ارائه گزارش‌های دقیق از عملکرد سازمان، حسابرسی داخلی به افزایش شفافیت و اعتماد بین مدیران، کارکنان و سایر ذی‌نفعان کمک می‌کند.

چالش‌های حسابرسی داخلی

حسابرسی داخلی نیز مانند هر فرآیندی با چالش‌هایی مواجه است که باید برای دستیابی به نتایج بهتر مدیریت شوند. برخی از این چالش‌ها عبارت‌اند از:
پیچیدگی سازمانی: با افزایش حجم و پیچیدگی سازمان‌ها، فرآیند حسابرسی داخلی نیز پیچیده‌تر می‌شود و نیازمند مهارت‌های پیشرفته‌تری است.
کمبود منابع: بسیاری از واحدهای حسابرسی داخلی با محدودیت